Basis benodigdheden schilderen met Acrylverf
Inleiding
Als je enthousiast wilt beginnen met het maken van schilderijen met acrylverf, kan het moeilijk zijn om niet veel te veel dure kleuren verf en andere luxe schildermaterialen aan te schaffen die je misschien niet allemaal nodig hebt. Als je gewoon een basis-uitrusting zoekt waar je goed mee uit de voeten kunt en niet per ongeluk honderden euro’s lichter de schilderwinkel wilt verlaten, biedt deze pagina je misschien houvast.
Beginnen met een nieuwe hobby of passie is meestal in het begin duur omdat je dan nog niets aan materiaal hebt en schilderen met acrylverf is daarop helaas geen uitzondering. Als je de basismaterialen eenmaal in huis hebt en er een tijdje bezig bent zul je merken dat schilderen eigenlijk een vrij goedkope bezigheid is (tenzij je hele tubes verf tegelijk tegen je doek gaat gooien als een Karel Appel) omdat je dan nog maar af en toe iets erbij hoeft te kopen of aan hoeft te vullen.
Je vind hieronder eerst een basis ‘boodschappenlijstje’ met alleen de meest noodzakelijke materialen die je misschien mee kunt nemen naar de winkel(s) en daarna een Extra materialen en Extra Extra materialen lijst met materialen die wat minder noodzakelijk in het begin zijn, maar op de langere termijn zeker de aanschaf waard zijn.
Je kunt voor vrijwel alle materialen bij een kunstschilder materialen winkel als Harolds, van Beek of Talens terecht maar sommige artikelen zijn bij een gewone supermarkt of bouwmarkt een stuk voordeliger, bijvoorbeeld terpentine, tape, sommige kwasten en andere knutselmaterialen.
Na het boodschappenlijstje vind je onder meer uitleg over de meeste materialen uit de lijst en helemaal onderaan vind je links naar een paar winkels waar je ook online kunt bestellen.
Basis boodschappenlijstje
- Speciaal acrylverf papier (dit is waterbestendig) of voor-geprepareerd canvas.
- acryl-penselen en kwasten.
- Een basic paletmes.
- Basis kleuren studiekwaliteit acrylverf. Bijvoorbeeld van het merk Amsterdam of Galeria.
Wit. Hier gebruik je het meeste van dus het is slim hier een grotere
hoeveelheid van aan te schaffen.
Rood en een aardkleur rood. Bijvoorbeeld Naftolrood en gebrande Sienna.
Geel en donkere aardkleur geel. Bijvoorbeeld primair geel en gele oker.
Blauw en donkerblauw. Bijvoorbeeld Ultramarijn en een diepere Ultramarijn variant.
Eventueel karmozijn rood voor een heldere roze. - Een palet of scheur palet blok.
- Afplaktape/crepe tape
- Terpentine
- Een kleine emmer of erg grote glazen pot, waar je gemakkelijk grote penselen in kunt reinigen.
- Oude katoenen lakens, hemden of theedoeken.
- Schort of werk-kleding.
- Schildersezel.
Extra:
- Fixatief
- Stanleymes
- Acryl vernis
- Witte gesso
- Acryl-medium
- Schilderstok (kun je makkelijk zelf maken)
- Daglichtlamp
Extra extra:
- Zwarte gesso
- Beamer of overhead projector
- Spantang
- nietpistool
Schetsmaterialen
potlood
De meeste schilderijen zijn ooit begonnen met een schetslaag, het is dus belangrijk om het een en ander aan schetsmateriaal in huis te hebben..
Het meest voor de hand liggende materiaal om mee te schetsen is natuurlijk potlood. Gewone teken potloden zijn prima maar potlood hoeft niet perse grijs grafiet potlood te zijn, je kunt ook allerlei soorten kleur- en schets-potloden gebruiken, bijvoorbeeld in de kleuren die je van plan bent voor de volgende verflagen te gebruiken, zo zorg je er alvast een beetje voor dat de schets zich makkelijk met de verflagen zal vermengen.
Als je van plan bent om potlood (of houtskool) te gaan gebruiken voor je onderliggende schets houdt er dan rekening mee dat het grafiet van je potlood zich kan gaan vermengen met de verf die je er overheen aanbrengt, wat nadelige gevolgen kan hebben. Om te voorkomen dat je verf daardoor ‘modderig’ van kleur wordt kun je, nadat je de schetslaag hebt getekend, het grafiet van je potlood fixeren door er éen of meerdere laagjes fixeermiddel overheen te spuiten.
Fixeermiddel is eigenlijk een soort ‘waterige’ vernis met een snelle droogtijd van ongeveer 15 minuten. Je kunt er na het drogen veilig overheen schilderen. Fixeermiddel wordt naast het fixeren van schetslagen voor schilderijen ook gebruikt om ‘gewone’ tekeningen op papier te beschermen als ze af zijn:
Inkt
Inkt is waarschijnlijk het aller-veiligste materiaal om te gebruiken als schetsmateriaal voor zowel acrylverf en olieverf. Dit komt doordat inkt, in tegenstelling tot olieverf en acrylverf, ‘geen materiaal is’, het bevat geen pigment wat als het ware op het doek of papier ligt, zoals verf en potlood, maar hecht zich op moleculaire schaal aan de ondergrond.
In principe zijn vrijwel alle soorten inkt veilig om als schetsmateriaal te gebruiken, zonder het te hoeven fixeren. Handige inkt om in huis te hebben is gewone Oost-Indische inkt of Ecoline inkt en sepia:
Stiften
De meeste stiften zijn ook veilig om mee te schetsen. Gewone stiften zijn op inkt-basis maar er zijn ook allerlei handige verfstiften verkrijgbaar. Met verfstiften kun je heel snel lange brede lijnen ‘schilderen’ omdat een stift niet zoals een penseel maar een beperkte verflading heeft:
Acryl-verf is ook goed schetsmateriaal!
Omdat acryl-verf een erg korte droogtijd heeft en bijna net zo waterig gemaakt kan worden als inkt is het ook een erg goed materiaal om te gebruiken als schetsmateriaal. Als je zeer sterk verdunde acryl-verf voor de ondertekening gebruikt kun je er veilig met dikkere impasto lagen overheen schilderen.
Omdat acryl-verf zo snel droogt en chemisch ‘uitgewerkt’ is, is het ook erg bruikbaar om te gebruiken voor de schets- of onder-lagen van een olieverf schilderij.
(Andersom, dus acryl-verf over een olie-verf onderlaag is niet mogelijk, omdat olie-verf een veel langere droogtijd heeft van soms wel twee jaar, en niet met natte acrylverf gemengd kan worden.)
Acrylverf kiezen
Van kunstenaars verf bestaan er eigenlijk twee soorten; studie-kwaliteit en de gewone kunstenaars-kwaliteit. Van de laatste soort zijn er verschillende gradaties van gewoon tot ‘expert’ kwaliteit.
(Eigenlijk is er nog een derde soort, die van de verf en potloden die je bij budgetwinkels als de Action, Hema en speelgoedwinkels kunt halen, deze soort tel ik niet mee en kun je beter niet gebruiken omdat er vaak veel te veel vulmiddelen doorheen zitten)
Het verschil in prijs en kwaliteit van veel verf, potloden etc. heeft te maken met welk pigment de kleur gebruikt en de verhouding van pigment en bind- en vulstoffen. Betere kwaliteit verf heeft vaak meer pigment dan mindere kwaliteit verf en heeft daardoor vaak een betere dekking, kleursterkte, kleurechtheid en komt dikker uit de tube waardoor je er vaak ook beter impasto mee kunt werken en beter de dikte kan bepalen. Verschillende merken hebben verschillende benamingen om het kwaliteitsverschil aan te duiden, Amsterdam noemt het de ‘Expert’ en de ‘Standard’ series.
Studiekwaliteit verf is meestal net zo goed van kwaliteit als de normale soort maar is beperkter in het aanbod van verschillende kleuren omdat er alleen betaalbare pigmenten voor worden gebuikt, en de pigmenten zijn misschien iets minder goed gemengd met het bindmiddel waardoor je het misschien iets langer zelf moet mengen op je palet.
Uiteindelijk zijn beiden soorten verf even belangrijk en zit de kwaliteit vooral in waar je de verf voor nodig hebt. Soms heb je gewone kwaliteit nodig en soms de betere, maar ik raad je aan om alleen met studiekwaliteit verf te beginnen en te proberen zoveel mogelijk kleuren door mengen te verkrijgen ipv door het los kopen van alle verschillende kleuren.
Als je besluit om naast de primaire kleuren nog extra kleuren erbij aan te schaffen ga dan eerst voor de secundaire kleuren oranje, paars en groen voor een meer volledige ‘kleurencirkel’.
Basiskleuren
Als basis palet raad ik de volgende 8 kleuren aan.
Dit palet bestaat uit wit en twee tonen van de drie primaire kleuren; rood, geel en blauw, een koele midden-toon en een warmere donkere aardetoon.
Als achtste extra kleur raad ik karmozijn aan, in mijn ervaring is het lastig om een heldere kleur roze te mengen vanuit de basis kleuren, door wit te mengen met karmijn kun je makkelijk roze tinten krijgen.
De meeste van je tonen verkrijg je door te mengen met wit dus hier heb je waarschijnlijk het meeste van nodig. Schaf dus een grotere tube, of twee tubes wit aan. Basis pakketten verf die worden verkocht bevatten vaak ook een grotere tube wit.
Penselen kiezen
Als je gaat schilderen met acrylverf is het belangrijk dat je daarvoor ook acrylpenselen gebruikt.
Echte acrylpenselen zijn gemaakt met varkensharen of synthetische haren die een stuk stugger zijn dan de marterharen of synthetische haren van olieverfpenselen. Die stugheid heb je nodig omdat acrylverf qua substantie zwaarder aanvoelt en vaak tijdens het werken al gedeeltelijk droogt waardoor je meer kracht op de haren moet kunnen zetten.
Om een groot bereik van dunne en dikke lijnen/vlakken te kunnen schilderen op een gemiddeld formaat schilderij, raad ik aan om zowel ronde als platte penselen aan te schaffen in tenminste drie formaten; dun, midden en groot.
Hou in gedachte dat je door harder of zachter te drukken terwijl je schildert voor een deel al kunt bepalen hoe dik de lijn moet zijn dus je hebt zeker niet iedere tussenmaat nodig!
Handig om er eventueel nog extra bij aan te schaffen is een grote brede spalterkwast, hiermee kun je gemakkelijk en snel grote vlakken inschilderen, bijvoorbeeld voor een onderlaag.
Gewone ronde penselen, klein, middel en groot. Bijvoorbeeld maten 14, 18, 24 :
Platte penselen, klein, middel, groot:
Spaltelkwast gemiddeld of groot:
Paletmessen
Als je van plan bent om vooral met penselen te schilderen heb je niet veel paletmessen nodig maar hou in gedachten dat je ook met paletmessen volledige schilderijen kunt maken en het is een hele handige tool voor impasto werk.
Voor je basisuitrusting raad ik je aan om sowieso 1 ‘broodmes’ formaat paletmes aan te schaffen (bijvoorbeeld nr. 4 of 5 uit de afbeelding) of een goedkope set met verschillende maten. Verf mengen werkt namelijk heel erg goed met een paletmes omdat je er heel goed mee kunt ‘roeren’ en je een paletmes zeer makkelijk kunt reinigen door deze af te vegen aan een doek, waarna je meteen veilig een andere kleur kunt gaan mengen:
Palet keuze
De meest klassieke palet is natuurlijk het houten arm palet met duimgat maar deze zijn naar mijn mening niet altijd de handigste, verf trekt vaak in het hout waardoor ze moeilijk schoon te maken zijn. Voordeel ervan is wel dat je een arm palet makkelijk vast kunt houden en door de inkeping in het hout kun je een handvol penselen tegelijk vasthouden:
Het aller handigste om als palet te gebruiken vind ik een vrij grote glazen plaat omdat het gemakkelijk schoon te maken is, er is makkelijk op te mengen met paletmes of penseel en door de gladheid van glas spaar je ook de haren van je penselen tijdens het mengen. Nog een voordeel van glas is dat je er doorheen kunt kijken en je er dus gekleurd papier onder kunt leggen als je liever een andere kleur ondergrond dan wit of bruin wenst.:
Kunst materialen winkels verkopen ook wegwerp paletten die je van een blok af kunt scheuren, deze kun je tijdens het werken gemakkelijk schoonvegen met een stukje doek en na gebruik weggooien als het vel te erg vervuild is.:
Een wegwerp palet of glazen palet zijn naar mijn mening het handigst voor beginners, maar probeer zelf uit wat voor jou het beste werkt. Ik raad aan om voor een groot formaat palet te gaan omdat die extra ruimte om je kleuren te mengen heel erg fijn is en je die zeker in het begin heel erg hard nodig hebt.
Ondergrond
Papier
Zeker voor je eerste of eerste aantal acrylverf schilderijen raad ik je aan om op een papieren ondergrond te beginnen, maar om daarbij niet op de papiersoort te bezuinigen en wel voor het echte speciale acrylverf papier te gaan. Acryl papier is goed tegen het gewicht van acrylverf geschikt en kan goed tegen water waardoor je een stuk minder last hebt van volumeverlies en gebobbeld en kromgetrokken papier na het drogen. Wat formaat betreft kun je beter voor groot of te groot gaan zodat je er eventueel nog een stukje vanaf kunt snijden:
Doek
Als je na het oefenen op papier klaar bent om over te gaan op canvas raad ik aan om voor je eerste schilderijen gewoon voor-geprepareerde doeken aan te schaffen:
Later zou je kunnen overwegen om een rol doek aan te schaffen en zelf je doeken op te gaan spannen, dit geeft je meer vrijheid om bijvoorbeeld een doek pas na het schilderen op te spannen en is misschien iets voordeliger.
De meeste doeken die je bij een goede kunst materialen winkel koopt hebben al drie lagen witte gesso waardoor ze al vrij glad zijn, maar je kan er eventueel zelf nog een paar lagen gesso overheen verven als je het doek nog te ruw vind.
Doeken die je bij de Action etc. kan halen raad ik af, deze zijn vaak veel te ruw, zijn slecht geprepareerd en gaan meestal snel slap hangen. Als je toch van lage kwaliteit doeken gebruik wilt maken doe er dan zeker zelf nog een paar lagen gesso op en gebruik schuurpapier om het gladder te maken voor je erop gaat schilderen.
Paneel
Houten panelen zijn door de hardheid en gladheid ook een erg goede ondergrond voor schilderijen en dan met name MDF panelen. MDF heeft als eigenschap dat het goed tegen vocht kan en daardoor niet snel krom zal trekken. MDF is ook erg glad waardoor je er heel fijn/gedetailleerd op kunt schilderen. Niet geprepareerde MDF panelen kun je bij iedere bouwmarkt kopen en op maat laten zagen. Het is wel nodig om het daarna zelf met met ongeveer 6 lagen gesso te prepareren voor je erop gaat schilderen. Voor-geprepareerde panelen zijn ook verkrijgbaar bij kunst materialen winkels:
Reinigingsmiddelen
Tijdens het schilderen
Om penselen tijdens het schilderen schoon te maken heb je met acrylverf eigenlijk alleen koud water en een lapje stof nodig. Gebruik een grote pot of een emmer met een grote hoeveelheid water om tijdens het schilderen je penseel schoon te tikken tegen de rand van de pot of emmer. Het pigment zal door het tikken uit de haren omlaag drijven en op de bodem blijven liggen.
Na iedere sessie
Reinig je penselen na iedere sessie door ze eerst aan een doek af te vegen, daarna met water uit te spoelen en als laatste eventueel nog met terpentine.
Terpentine verliest na gebruik zijn kracht niet, je kunt terpentine het beste in een grote pot gieten en na een sessie met de deksel erop bewaren. Alle pigment zal na verloop van tijd naar de bodem zakken waardoor je er later gewoon weer gebruik van kunt maken. Als de laag pigment op de bodem na een tijdje te groot is geworden kun je de nog bruikbare terpentine in een schone pot overgieten.
Het is slim om tijdens het schilderen en na iedere sessie, altijd je penselen eerst aan een stuk stof af te vegen, alvorens je ze in het water of terpentine doopt, zo hou je de vloeistoffen veel langer schoon.
Ezels
Belangrijk om een enigszins zware ezel te kiezen zodat deze niet wegschuift onder het gewicht van je eigen hand. Als je de ruimte hebt voor een volwaardige grote ezel is dat zeker aan te raden, met name de modellen met een draai arm of ander makkelijk systeem om de hoogte te verstellen. Er zijn meerdere redenen waarom je beter kunt schilderen aan een ezel dan aan een tafel en waarschijnlijk de belangrijkste is dat je makkelijk recht tegen je doek aan kunt kijken. Als je aan een tafel werkt kijk je vaak te schuin tegen je doek of papier aan waardoor je een verwrongen perspectief of beeld kunt krijgen. Een reden die minder voor de hand ligt is dat wanneer je de volledige controle hebt over je penseel je van de zwaartekracht gebruik kunt maken om je penseel als het ware langs het doek omlaag te laten ‘vallen’ terwijl je een penseel streek zet. Nog een voordeel van werken aan een ezel is dat er minder stof op je nog natte verf valt en dat je gemakkelijk een stap naar achteren kunt nemen om je werk van een afstand te bekijken.
Als je aan een ezel op papier wilt schilderen kun je bijvoorbeeld een houten plank op je ezel zetten en hierop je papier vastmaken.
Als je toch liever aan een tafel werkt is een tekentafel die je schuin kunt zetten fijn of probeer op een andere manier te zorgen dat je recht tegen je werk aankijkt, bijvoorbeeld door een paneel schuin op tafel te leggen of een vrij lage tafel te gebruiken waar je gemakkelijk overheen kunt leunen.
Links
Onlinewinkels
https://www.gerstaecker.nl (was vroeger Harolds.nl)
Coster-Graphics 